واقعیت این است که روانشناسی بازار فارکس در اصل همان روانشناسی معاملات فارکس است. روانشناسی معاملات موضوعی گسترده و کلیتر است که روانشناسی بازار فارکس را نیز شامل خواهد شد. زیرا روانشناسی بازار فارکس در اصل قصد دارد روانشناسی معاملات را در بازار فارکس مورد بررسی و کنکاش قرار دهد. پس در نظر داشته باشید که ما در ادامه از هر دوی این اصطلاحات، یعنی روانشناسی بازار فارکس و روانشناسی معاملات به جای هم و در قالب مترادف استفاده میکنیم. با این اوصاف بد نیست برای آغاز سوال اصلی متن را به شکل زیر تغییر دهیم. ما ابتدا مسیر را با بررسی روانشناسی معاملات به عنوان یک موضوع کلی آغاز کرده و سپس بر روانشناسی در بازار فارکس تمرکز میکنیم. در انتها نیز یک راهکار جالب و مؤثر را به تریدرها پیشنهاد میکنیم. تا انتها با ما همراه باشید.
روانشناسی معاملات چیست؟
همانطور که گفته شد، اولین گام در درک روانشناسی بازار فارکس و نکات مربوط به آن، درک روانشناسی معاملات است. روانشناسی معاملات یا همان (Trading Psychology) به احساسات و شرایط روانی اشاره دارد که اثر مستقیمی بر موفقیت شما در معاملات دارند. روانشناسی معاملات سعی دارد که جنبههای متعدد یک روحیه و شخصیت یک تریدر را بازنمایی کند. به این نحو که نشان دهد هر شرایط روحی و هر شکل از احساس چگونه و به چه شکل بر شیوه تصمیمگیری تریدر اثر میگذارد. فراموش نکنید که هر تریدر در وهله اول یک انسان است و کاملاً طبیعی است که در تصمیمگیری از شرایط روحی و روانی خود تبعیت کند. زیرا به هر حال معامله، خرید یا فروش هر ارز یا دارایی دیگری، در اصل شکلی از تصمیمگیری است. روانشناسی معاملات میتواند به اندازه سایر جنبهها از جمله دانش، تجربه و مهارت در تعیین میزان موفقیت شخص مؤثر باشد.
روانشناسی معاملات و به تبع آن روانشناسی بازار فارکس سعی در شناسایی روندهای روحی و روانی تریدرها دارد
هدف اصلی و مسئله روانشناسی معاملات چیست؟
اهمیت روانشناسی در معاملات فارکس یا هر بازار دیگری، بسیار فراتر از حد تصور است. این اهمیت فزاینده باعث شده تا برخی کارشناسان به طور ویژه بر آن تمرکز کنند. روانشناسی معاملات قصد دارد تا از طریق شناسایی برخی از نقاط ضعف و سوگیریهای روانی و احساسی به تریدر برای تصمیمگیری منطقیتر کمک کند. این دانش یا بهعبارتی علم، سعی دارد الگوهای رفتاری تریدرها را زیر نظر گرفته و از این طریق از تکرار اشتباهات رایج جلوگیری کند. همیشه و تحت هر شرایطی یک تریدر ممکن است تحت تأثیر احساسات خود تصمیمات غلطی اتخاذ کند. روانشناسی معاملات سعی دارد با شناسایی این وضعیتها، راهکارهایی برای اجتناب از خطا در این شرایط احساسی و روانی ارائه کند.
جنبههای اصلی روانشناسی بازار فارکس
واقعیت این است که دنیای روانشناسی، بسیار پیچیدهتر و عمیقتر از حد انتظار است. صدها نظریه و دیدگاه مختلف در مورد روندهای روانشناختی مطرح شده و مورد استفاده قرار میگیرند. با این حال همچنان اختلاف نظرها مجادلههای علمی و منطقی پابرجاست. روانشناسی معاملات و روانشناسی بازار فارکس نیز به عنوان شکلی از روانشناسی، از این قاعده مستثنی نیستند. در مورد روانشناسی معاملات نیز نظریات و دیدگاههای گوناگون و متفاوتی وجود دارد. آنچه ما به عنوان اصلیترین جنبه روانشناسی معاملات به آن اشاره میکنیم، صرفاً یکی از این نظریات و دیدگاهها را پوشش میدهد.
ترس و طمع دو روی یک سکه هستند!
میزان ریسکپذیری؛ تقابل طمع و ترس
دیسیپلین و ریسکپذیری دو اصل اساسی و بنیادی در روانشناسی معاملات هستند. ترکیب، تقابل، تضاد و گاهاً همراهی و هماهنگی این دو اصل از روانشناسی معاملات است که میتواند موفقیت یا شکست یک تریدر را رقم بزند. میزان موفقیت هر برنامه، استراتژی یا پلن اقتصادی، همواره تحت تأثیر این دو جنبه از روانشناسی قرار دارد. ریسکپذیری بیش از حد، شکست و افتادن در معاملات و پوزیشنهای غلط را در پی دارد. ما عموماً ریسکپذیری بیش از حد را تحت عنوان طمع میشناسیم. طمع یکی از مهمترین احساسات در روانشناسی بازار فارکس یا هر بازار دیگری است. در نقطه مقابل ریسکپذیری کمتر از حد نرمال، از دست رفتن فرصتهای مناسب را در پی دارد. معاملهگر بخاطر کمبود شدید ریسکپذیری، نمیتواند از فرصت خود به نحو احسن استفاده کند. ما این وضعیت را نیز عموماً تحت عنوان ترس میشناسیم.
دیسیپلین؛ تقابل انضباط و آشفتگی
این عنصر تعیینکننده در روانشناسی معاملات و روانشناسی بازار فارکس، نمایانگر میزان تعهد شخص به برنامهها و استراتژیهاست. دیسیپلین یا به عبارتی دیگر انضباط، نشان میدهد که یک فرد تا چه حد به برنامههای از پیش تعیینشده خود پایبند است. این عنصر یا اصل روانشناختی بعضاً با میزان ریسکپذیری در ارتباط است. به عنوان مثال ممکن است در یک وضعیت خاص، حفظ دیسیپلین، مستلزم سطح بالایی از ریسکپذیری باشد. یا در نقطه مقابل گاهاً ریسکپذیری کمتر یا همان مکانیسم ترس میتواند به حفظ دیسیپلین کمک کند. در مجموع کمبود یا ازدیاد دیسیپلین دو نتیجه را در بر دارد. کم بودن میزان دیسیپلین در تصمیمات تریدر، بیانضباطی و آشفتگی او را در پی دارد. فرد به سادگی بخاطر هر تغییر سادهای استراتژیها و پلنهای خود را رها میکند. در نقطه مقابل ازدیاد دیسیپلین، انضباط و وفاداری را در پی دارد. تریدر دارای دیسیپلین بهسادگی حاضر به نقض قواعد و اصول خود نیست.
در روانشناسی بازار فارکس موضوع به همین سادگی نیست!
حال ممکن است تصور کنید که صرفاً با در نظر داشتن دو اصل فوق، میتوانید تمام روانشناسی معاملات یا روانشناسی بازار فارکس را درک کنید. اما این موضوع به هیچ عنوان صحت ندارد! دو اصل فوق صرفاً دریچه و مبنایی برای ورود به این بحث بسیار پیچیده هستند. در دنیای واقعی ترکیب و همنشینی دو اصل فوق، احساسات و وضعیتهای بسیار پیچیدهتری را رقم میزنند. احساساتی مانند هیجان، کلافگی، بیصبری، اعتماد به نفس کاذب یا بیزاری، برخی از مجموعه احساسات پیچیده دیگری هستند که هر یک مستلزم بررسی و تحلیل دقیق هستند. این احساسات گوناگون شاید با ترکیبی از دو اصل فوق قابل سادهسازی باشند اما به هر حال هر یک احساسی مستقل با شرایط خاص هستند.
روانشناسی معاملات و بازار بسیار پیچیدهتر از حد تصور است!
نگاهی دقیقتر به روانشناسی بازار فارکس
حال پس از درک ماهیت کلی روانشناسی معاملات میتوان با یک دید باز به سراغ روانشناسی بازار فارکس رفت. پس از مطالعه موارد فوق اکنون دقیقتر میدانید که روانشناسی بازار فارکس بر چه مبنایی شکل گرفته و چه اهدافی دارد. روانشناسی بازار فارکس قصد دارد همان مباحث و بررسیهای پیچیده روانشناسی معاملات را قدری جزئیتر و دقیقتر به بازار فارکس وارد کند. به نحوی که بتوان از همان روانشناسی در معاملات فارکس کمک گرفت. نکتهای که در نظر داشت این است که مباحث مذکور بسیار پیچیده و گسترده هستند. این یعنی پرداختن به همه آنها در این مجال نمیگند. برای آموزش روانشناسی بازار فارکس شاید به دهها جزوه و کتاب مختلف نیاز باشد. با در نظر داشتن این موضوع قصد داریم تا در ادامه به جای پرداختن به تمام مباحث و اصول، صرفاً درسهای مهم و کلیدی از روانشناسی بازار فارکس را در کنار هم بررسی کنیم.
سه خطای اصلی از دیدگاه روانشناسی بازار فارکس
طبق روانشناسی بازار فارکس و با در نظر داشتن بررسیهای حاصل از آن، میتوان 3 مورد را به عنوان اصلیترین خطاها معرفی کرد. این سه خطای اصلی انتخابشده طبق اصول روانشناسی فارکس به شرح زیر هستند.
- ترس از دست دادن یا همان فومو(FOMO)
- معاملهگری انتقامی یا همان (Revenge Trading)
- مغلطهی قمارباز یا همان (Gambler’s Fallacy)
ما در ادامه این این آسیب روانشناختی مهم را تا حد امکان به تفصیل بررسی میکنیم.
1) ترس از دستدادن(فومو)
فومو یکی از جذابترین مباحث حوزه روانشناسی بازار فارکس است. فومو یا همان (FOMO) از حروف اول عبارت (Fear Of Missing Out) تشکل شده است؛ به معنی ترس از دست دادن! فومو یا همان ترس از دست دادن، احساسی است که در طی آن تریدر به این باور میرسد که در حال از دست دادن فرصتهاست. او حس میکند با ریسکپذیری کمتر از حد نرمال، معاملات سودآور را از دست داده و به همین خاطر در حال ضرر کردن است. فومو اغلب خود را در قالب نوعی هیجان یا استرس برای عقب نماندن از روند بازار فارکس نشان میدهد. با غلبه فومو به تریدر او به لحاظ روانشناختی دچار نوعی ریسکپذیری کاذب میشود. او احساس میکند چون فرصتهای قبلی را از دست داده، باید هرچه زودتر تصمیمگیری کند و بازار وارد شود. در نتیجه این احساس غلط، تریدر شتابزده به پوزیشنهایی وارد میشود که منطقی نبوده و بعضاً زیانآور هستند!
مسئله اصلی است که آیا میتوانید خود را از این عوامل روانی رها کنید؟
2) معاملهگری انتقامی(Revenge Trading)
در روانشناسی معاملات، معاملهگری انتقامی زمانی به وقوع میپیوندد که تریدر با شکست روبرو شود. شکست در معامله که ضرر و زیان نیز به همراه دارد، باعث ایجاد شرایط معاملهگری انتقامی میشود. در طی ظهور و بروز این حس، تریدر به طور مداوم سعی دارد تا با موفقیت در معامله دیگری، ضرر و زیان خود در پوزیشن اخیر را اصطلاحاً سرپوش بگذارد. حس ناشی از ضرر و از دست رفتن پول تریدر را به سمتی سوق میدهد که به هر نحو ممکن اشتباه اخیر خود را جبران کند. در نتیجه این حس او با رویکردی غلط سراسیمه و با عجله در پی یافتن معامله سودآور برای پوشش ضرر اخیر است. دقیقاً به همین خاطر ریسکپذیری او افزایش یافته و در نقطه مقابل با کاهش دیسیپلین سردرگمی نیز در او تشدید خواهد شد. با چنین آمیزهای از احساسات غلط طبق تجربه ناشی از روانشناسی بازار فارکس، شانس افتادن تریدر در دام پوزیشنهای غلط و زیان بیشتر، به طور چشمگیری افزایش خواهد یافت!
3) مغالطهی قمارباز(Gambler’s Fallacy)
سومین اشتباه مهلک از نظر روانشناسی بازار فارکس، مغالطه قمارباز نام دارد. مغالطه قمارباز حالتی ذهنی است که در آن تریدر بر مبنای یک سری از رخدادهای تکراری، یک رخداد خلاف آن را پیشبینی میکند. به عنوان مثال تصور کنید که یک فرد قصد دارد شیر یا خط آمدن یک سکه را پیشبینی کند. او بر این مبنا که در تمام 10 پرتاب قبلی سکه، خط را نشان داده است، باور دارد که بار یازدهم حتماً شیر ظاهر میشود. این پیشبینی بدون سنجش سایر جوانب و صرفاً بخاطر اینکه دفعات قبلی حاصل پرتاب سکه خط بوده است صورت میگیرد. این در حالی است که منطقاً و در هر حال شانس شیر یا خط آمدن در بار یازدهم پرتاب نیز باز هم 50 درصد است! در مغالطه قمارباز تریدر به این باور میرسد که یک رویداد تصادفی در آینده، برخلاف تاریخ گذشته رخ میدهد. تریدر درگیر با این ذهنیت، بدون سنجش تمام جوانب، تصور میکند که تحلیلهای غلط، بالأخره بر اثر شانس در پیشبینی بازار فارکس جواب درستی میدهند.
آیا میتوان از اشتباهات روانشناسی بازار فارکس دور ماند؟
اساساً روانشناس بازار فارکس و در مجموع روانشناسی معاملاتی سعی دارد راهکارهای دوری از این دست خطاها را یافته و آموزش دهد. بر همین مبنا متخصصان این حوزه معمولاً راهکارهایی را به منظور کاهش اثر اشتباهات روانی ارائه میکنند. این راهکارها و نکات، به منظور کاهش شانس وقوع خطاهای ذهنی و روانی کاربردی هستند. اما در نقطه مقابل هیچگاه به صورت مطلق و کامل شانس وقوع این خطاها را از بین نمیبرند. واقعیت این است که بشر ذاتاً موجودی احساسی است. انسان حتی با وجود اطلاع از اصول و قواعد روانشناسی بازار فارکس، باز هم به صورت کامل از این اشتباهات مصون نیست. برخی تریدرها بنا به تجربه، تمرین و مهارت بیشتر به توانایی بالاتری در کنترل احساسات خود دست یافتهاند. اما با این حال همچنین به طور کامل و مطلق در برابر این اشتباهات مصون نیستند. با این وجود راهحل چیست؟ آیا میتوان این دامهای ذهنی را از بین برد؟ یک انسان نمیتوان اما یک ربات چطور؟!
استفاده از ربات معاملهگر متاتریدر
اگر نمیخواهید در دام اشتباهات روانشناسی بازار فارکس بیفتید، ما به شما استفاده از ربات معاملهگر متاتریدر را پیشنهاد میکنیم. رباتها برخلاف انسانها عاری از هر گونه احساس ذاتی هستند. همین درگیر نشدن ربات با احساسات، باعث میشود که خطاها و اشتباهات احساسی در عملکرد آن معنایی نداشته باشد. یک ربات دچار طمع، ترس یا فومو نخواهد شد. بلکه به صورت تمام و کمال بر مبنای معیارها و اصول از پیش تعیینشده به خرید یا فروش میپردازد. در مورد رباتها به جای احساساتی مانند طمع یا ترس، برنامهریزی اهمیت دارد. برای یک ربات معاملهگر متاتریدر، میزان شانس به توانایی آن در اجرای الگوریتمها و برنامههای تریدر بستگی دارد. این رباتها به شما در مدیریت معاملات باز در فارکس کمک کرده و در اجرای برنامهها تخصص دارند. با در نظر داشتن این موضوع پیشنهاد میکنیم تا با کمک گرفتن از چارتگجت، ربات معاملهگر اختصاصی خود را داشته باشید. برای این منظور میتوانید به این صفحه مراجعه کنید. در صفحه مذکور اطلاعات کافی به منظور ثبت سفارش اکسپرت در دسترس است.
ربات میتواند راه رهایی شما از این مشکلات، اشتباهات و خطاها باشد
یک پاسخ به “روانشناسی بازار فارکس”